Αντίσταση στα Γιάννενα


Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου 2013

Με αφορμή μια απεργία που θα έπρεπε να γίνει… χθες.

Δημήτρης Μάνος νηπιαγωγός 
μέλος των Αγωνιστικών Κινήσεων Εκπαιδευτικών

ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ; (ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΟΝΗΡΑ Ή ΜΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ).
 
Μια σειρά ερωτημάτων με ίδια κατάληξη.
«Που είναι όλος ο κόσμος και οι απολυμένοι της εκπαίδευσης»; Το ερώτημα ακούστηκε πολλές φορές σε όλες τις κινητοποιήσεις του καλοκαιριού. Το ερώτημα ακούγονταν ακόμα και όταν οι κινητοποιήσεις αυτές ήταν μαζικές με τρόπο παραλλαγμένο: «μα που είναι ο υπόλοιπος κόσμος»; Ακόμα: «αντέχει ο κόσμος να βρίσκεται συνέχεια στους δρόμους»; και η φυσική κατάληξη: «αντέχει μια μεγάλη απεργία» κλπ. Για τον πολύ «κόσμο», τον «ανυποψίαστο» μέχρι σήμερα ή καλύτερα εκείνον τον «κόσμο» που επέλεγε –όχι τυχαία ή από μαζοχισμό- να υιοθετήσει τις αυταπάτες που σέρβιρε το κυρίαρχο σύστημα αλλά σήμερα αποδεσμεύεται από αυτές, τα ερωτήματα χρήζουν μια απάντησης άλλου είδους και ύφους., Τι όμως να πει κανείς όταν ακούγονται, υιοθετούνται και διαδίδονται από τις συνδικαλιστικές παρατάξεις ακόμα και της αριστεράς; Και μάλιστα ως άλλοθι για να μπλοκαριστεί τελικά μια αγωνιστική απόφαση διαρκούς απεργιακού αγώνα; Δεν αποτελούν μήπως μια παραλλαγή της προπαγάνδας των κυρίαρχων αστικών συνδικαλιστικών δυνάμεων για τη βάση «που δεν τραβάει»;
Η συζήτηση που προσπαθεί να αιτιολογήσει την κατάσταση του συνδικαλιστικού κινήματος με ένα σχηματικό τρόπο (φταίνε οι ηγεσίες ή ο κόσμος τάχα;) πολλές φορές οδηγείται σε αδιέξοδο.
Στην πραγματικότητα υφίσταται μια οργανική σχέση ανάμεσα στις ηγεσίες και στον κόσμο του κινήματος , είναι και αυτό με τη σειρά του ένα «σύστημα», ένα πλαίσιο σχέσεων όπου η κατάσταση του «κόσμου» δεν είναι άσχετη με την κατάσταση των «ηγεσιών». Η μία πλευρά αντανακλά την άλλη. Ποια όμως από τις δύο πλευρές διαμορφώνει τελικά τους όρους αυτής της διπολικής σχέσης;

Η αρχαία σκουριά.
Το ότι το σύστημα της εκμετάλλευσης και της εξάρτησης έχει την πρωτοβουλία στην επίθεση που… το ίδιο διεξάγει είναι μια αλήθεια που δύσκολα θα αμφισβητούσε κανείς (αν και υπάρχουν απόψεις που δείχνουν να αγνοούν αυτή την πραγματικότητα η να την υποτιμούν). Επίσης δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι διαθέτει όλους εκείνους τους ιδεολογικούς, πολιτικούς, κατασταλτικούς και άλλους μηχανισμούς ελέγχου για να παραλύει και να αδρανοποιεί τις λαϊκές μάζες. Πολύ περισσότερο αυτό ισχύει για ένα μικροαστικό στρώμα εργαζομένων σε έναν από τους βασικότερους ιδεολογικούς μηχανισμούς του συστήματος όπως η εκπαίδευση. Δεν λέμε «παιδεία» γιατί κάτι τέτοιο περιλαμβάνει και περιλαμβάνεται στο όραμα της ριζικής κοινωνικής ανατροπής. Εκεί λοιπόν, στην εκπαίδευση όπου το σύστημα είχε από καιρό χρεωθεί να κάνει διάφορες αντιδραστικές τομές και ανατροπές που δεν αφορούν μόνο τους εκπαιδευτικούς δεν δόθηκαν οι μάχες που απαιτούσε η «κατάσταση». Ένα ερώτημα εδώ όμως υπερκαλύπτει όλα τα ερωτήματα που έχουν τεθεί: Οι ηγεσίες –τουλάχιστον της αριστεράς- στο συνδικαλιστικό κίνημα με τις στάσεις τους τις επιλογές και τελικά τις αναλύσεις τους διευκόλυναν ή έβαζαν ανάχωμα σε αυτή την «άλωση των συνειδήσεων» και πολύ περισσότερο διαμόρφωναν τους όρους και το πλαίσιο για μια άλλη αγωνιστική συνείδηση; (ταξική τελικά αν και… εξ αντανακλάσεως στο μικροαστικό σώμα των εκπαιδευτικών);
Ως οργανωμένα σύνολα τα πολιτικοσυνδικαλιστικά σχήματα της όποιας αριστεράς διευκόλυναν ή ενίσχυαν την αυταπάτη ότι ο χώρος της εκπαίδευσης -παρά την επίθεση για τον πλήρη έλεγχο και την προσαρμογή του από το σύστημα- θα μπορούσε να σταθεί και να λειτουργήσει αυτόνομα στο δικό του θερμοκήπιο(προτάσεις για άλλα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία, προτάσεις για δωδεκάχρονο, για «άλλο σχολείο»).
Ως προς τις κατευθύνσεις του αγώνα υπήρχε ή όχι μια σύγχυση για το ποια θα είναι η κύρια κατεύθυνση όταν αυτή χάνονταν μέσα στην ατέλειωτη χαρταπιά των αιτημάτων και των προτάσεων που κατέβαζαν οι ομοσπονδίες; Χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν η επίθεση μετά τα μνημόνια σάρωνε τα πάντα και έκλεινε σχολεία το σύνθημα για «ενιαίο δωδεκάχρονο» αντικαταστήθηκε από το «ενιαίο δεκατετράχρονο», προωθημένα πράγματα, πραγματικά «αλλού»…
Τι σήμαινε πχ εκείνο το περίφημο «υπάρχει συνδικαλιστική κάλυψη» όταν οι νηπιαγωγοί καλούνταν να κάνουν (μόνοι τους!) ατέλειωτες στάσεις εργασίας για να ακυρώσουν στην πράξη την αύξηση του ωραρίου; Τι συνδικαλιστική κάλυψη μπορεί να διατεθεί αλήθεια σήμερα για την πρώτη φουρνιά απολυμένων συναδέλφων; Και από ποιον;
Ευθύνη βέβαια για το αν συγκροτήθηκε μια άλλη κατεύθυνση στο κίνημα ενάντια σε αυτή την «αρχαία θεσμική σκουριά» έχει –στο μέτρο που της αναλογεί- και η άποψη που εκτίθεται εδώ. Και ας μην ήταν η κυρίαρχη ή η πλειοψηφική. Όμως σε ότι μας αφορά δεν μας φταίει κανένας «κόσμος»…
Κι όλα αυτά ίσχυαν και διαμόρφωσαν ένα σώμα απόψεων, στάσεων, πρακτικών συνηθειών όπου άνθισε η λογική της ανάθεσης και της… εξουσιοδότησης σε τρίτους και έγιναν κτήμα του «κόσμου» σε όλη τη μεγάλη περίοδο όπου η επίθεση του συστήματος διεξάγονταν μεν αλλά όχι με τους καταιγιστικούς ρυθμούς που σήμερα γνωρίζουμε.
Αυτές οι συνήθειες, πρακτικές, λογικές και στάσεις του «κόσμου» ανατροφοδοτούσαν τις ηγεσίες με το ίδιο υλικό που τον είχαν πριν τροφοδοτήσει. Και δοκιμάστηκαν σκληρά , χωρίς δυνατότητα μάλιστα επιστροφής, από τη βαρβαρότητα που σήμερα βιώνουμε. Σήμερα φωνάζουν για την λογική της ανάθεσης που κυριαρχεί όταν όλοι πριμοδοτούσαν , πριμοδοτούν και φυσικά συμμετέχουν και πανηγυρίζουν για τις εκλογικές επιτυχίες της αριστεράς στα ΠΥΣΠΕ και τους αιρετούς. Τους λέει τίποτα πως ειδικά στην «καθυστερημένη» επαρχία πριν οι απολυμένοι καθηγητές αναζητήσουν τα ΔΣ ή πολύ περισσότερο τις επιτροπές αγώνα αναζήτησαν «ως συνήθως» πρώτα τους αιρετούς; Δεν ιδρώνει το αυτί. Εξακολουθούν να δίνουν τη μάχη των ΠΥΣΠΕ ακόμα και τώρα που η… δικτατορία του survey και τα… βασιλικά υπουργικά διατάγματα τα παρακάμπτουν θριαμβευτικά!

Η εκπαίδευση στο κίνημα είναι η πιο επίμονη του είδους.
Όταν εκδηλώθηκε συνολικότερα η βαρβαρότητα της επίθεσης έγινε στο καθένα φανερό πως όπως έσκασε η φούσκα των τραπεζών αποκαλύπτοντας τη γύμνια της καπιταλιστικής ληστείας έτσι έσκασε και η φούσκα όλων των συλλογικοτήτων και των εργαλείων αντίστασης που υποτίθεται ότι διαθέταμε. Δεν έφταιγε η μορφή, έφταιγε το περιεχόμενο. Απαιτούνταν ένα άλλο πλαίσιο εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης του «κόσμου» στη λογική του αγώνα και της αντίστασης.
Ένα πλαίσιο που θα προέτασσε το κόστος του αγώνα και της αντίστασης σε σχέση με το κόστος της υποταγής ή της αναμονής. Που θα πρόβαλλε την ανάγκη μερικότερων θυσιών για να κερδηθεί το γενικότερο, που θα «αφηγούνταν» ένα αγώνα όχι μιας ριξιάς αλλά παρατεταμένο, με τις συνέχειες και τις αναγκαστικές του «στάσεις» ή ασυνέχειες και όπου θα συνυπολογίζονταν τα ρίσκα και οι πιθανότητες να αγνοηθεί η μέχρι σήμερα «νομιμότητα».
Τι προτάθηκε από το σύνολο των ηγεσιών της αριστεράς; Ο εύκολος δρόμος «ή τώρα ή ποτέ». Οι εκλογές και το «κάτω η κυβέρνηση». κλπ. Βλέποντας την πραγματικότητα αντεστραμμένα αντί να δοθεί απάντηση στο «εδώ και τώρα» παρεμβλήθηκαν ανάμεσα στην ανάγκη για οργάνωση της αντίστασης σήμερα και τους στόχους της γενικότερης κοινωνικής ανατροπής, κυβερνητικά σχέδια, ενδιάμεσα προγράμματα και προτάσεις –ξανά!-ενός άλλου σχολείου την ώρα που το υπαρκτό σχολείο των κατακτήσεων και των δικαιωμάτων κατεδαφίζεται. Και στο τέλος είπαν και στον «κόσμο» πως δεν είναι καιρός για κλαδικούς αγώνες αλλά για γενική πολιτική απεργία, για αναμονή μέχρι να συγκροτηθεί η «λαϊκή συμμαχία» και άλλες τέτοιες προφάσεις εν αμαρτίαις. Ξανά στην αναμονή λοιπόν ο «κόσμος». Και ξανά στη διαφυγή η αριστερά.

Ο «βολονταρισμός» του Μαΐου.
Όλα τα παραπάνω εκφράστηκαν συγκεκριμένα αλλά και γενικά με το γνωστό πραξικόπημα στην ολομέλεια προέδρων της ΟΛΜΕ που ανέτρεψε τις αποφάσεις των Γενικών συνελεύσεων και υποτάχθηκε στην επιστράτευση. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της υποχώρησης ήταν το πρώτο μεγάλο κύμα διαθεσιμοτήτων με την κατάργηση των ειδικοτήτων στην Τεχνική εκπαίδευση Πόσο αιθεροβάμονες και βολονταριστές ήταν εκείνοι που από την αρχή επέμεναν ότι ο κλάδος έπρεπε να σπάσει στην επιστράτευση και να προχωρήσεις στη απεργία; Ή αντίθεα πόσο «πραγματιστές»;
Ανακαλύφτηκε η μεγάλη αλήθεια ότι δεν ήταν το ίδιο αποφασισμένοι να σπάσουν την επιστράτευση όλοι οι εκπαιδευτικοί που ψήφισαν-με μεγάλες πλειοψηφίες- την απόφαση για απεργία. Η πρώτη παρατήρηση σε μια τέτοια «ανακάλυψη» είναι ότι λίγες γενικές συνελεύσεις – με ευθύνη των δυνάμεων της αριστεράς- δοκίμασαν τα μέλη τους με συγκεκριμένες αποφάσεις για την υλοποίηση της απεργίας και το σπάσιμο της επιστράτευσης, άρα από πού βγαίνει ένα τέτοιο συμπέρασμα;
Αλλά ακόμα και αν δεχτούμε μια τέτοια πλευρά της πραγματικότητας και διαχωρίσουμε τον κόσμο σχηματικά σε ένα ενεργητικό κομμάτι που θα προχωρούσε στο σπάσιμο της επιστράτευσης, σε ένα «κεντρώο» που θα παρακολουθούσε και ανάλογα θα έπραττε και σε ένα τρίτο πιο εχθρικό και παθητικό, ποια θα ήταν η ευθύνη των ηγεσιών της αριστεράς στην εκπαίδευση; Δεν θα ήταν να διευρύνει το πρώτο, να περιορίσει το δεύτερο και να ουδετεροποιήσει το τρίτο;

Θα ενωθεί ο Μάης με τον Σεπτέμβρη;
Ανάλογη τακτική αποφυγής ακολουθείται και σήμερα.
Από `κει που θα έκλειναν τα σχολεία στις 11 Σεπτέμβρη φτάσαμε στην πρόταση για απεργία στις 16, στην καλύτερη περίπτωση, στη χειρότερη μια σαρανταοκτάωρη και στο βάθος καραδοκεί το «καπέλο» της απεργίας της ΑΔΕΔΥ για να τραβήξει σε μάκρος και να υπονομεύσει το εναρκτήριο λάκτισμα της απεργίας. Και οι απολυμένοι συνάδελφοι τι θα κάνουν όλο αυτό το διάστημα στα πρώην σχολειά τους; Γιατί για το σύστημα ο στόχος είναι σαφής και δηλωμένος: να συνηθίσει την πληγή των απολύσεων το σώμα των εκπαιδευτικών. Για να ανοίξει ο δρόμος για τα χειρότερα.
Όμως ο «κόσμος» έχει ήδη ξεκινήσει κάνει την αυτοκριτική του. Το ακούς στις κινητοποιήσεις, συζητήσεις και συνευρέσεις του καλοκαιριού όπου συνάδελφοι –πολύ συγκινητικά- εντοπίζουν την απουσία τους –όλα αυτά τα χρόνια- από τις διαδικασίες του κινήματος απαιτώντας ταυτόχρονα πιο έντονο παρόν από την αριστερά. Είναι όλοι εκείνοι που αρχίζουν να εγκαταλείπουν την «γκρίνια» για τους συνδικαλιστές. Όλος αυτός ο «κόσμος» που ενώ -σε ένα διαφορετικό πλαίσιο- είχε μια ΔΕΔΟΜΕΝΗ στάση απέναντι στα πράγματα εξαναγκάζεται και εκβιάζεται από- στο σημερινό πλαίσιο- επίθεσης του συστήματος να ανακαλύψει και να κατακτήσει μια ΑΛΛΗ ποιότητα. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι. Όχι κάποιοι άλλοι…
Που είναι λοιπόν ο κόσμος; Εκεί που αντέχει να είναι. Αυτές οι αντοχές είναι αναγκαίο να ενισχυθούν, να ενταχθούν σε ένα πλαίσιο και προοπτική αγώνα που σήμερα δεν μπορεί παρά να είναι η απεργία διαρκείας. Δεν είναι οι διαφυγές για λειτουργικές καταλήψεις και αντιμαθήματα. Δεν είναι οι αδιέξοδες προτάσεις για καταλήψεις σχολείων με τους μαθητές χωρίς απεργία. Ένα κίνημα που δεν μπορεί να επιβάλλει και να υπερασπίσει την απεργία θα τα βάλει με τον αντιτρομοκρατικό νόμο με πλάτη τους μαθητές; Δεν ενισχύει αυτό τον οπορτουνισμό μερίδας του «κόσμου» που εννοεί να βάλουμε μπροστά τους μαθητές και να κρυφτούμε πίσω από αυτούς ανέξοδα; Εδώ έχουμε άλλο ένα δείγμα αρνητικής ανατροφοδότησης στάσεων παραίτησης ανάμεσα στις ηγεσίες και τον «κόσμο» Είναι σίγουρο πως θα εκπλήξουν πολλούς οι αντοχές των συναδέλφων όταν δοκιμαστούν στο πεδίο του αγώνα.. Με στόχο βέβαια αυτός να πάρει πανεκπαιδευτικό χαρακτήρα και να ενωθεί με τους αγώνες που ήδη έχουν ξεκινήσει στην υγεία-περίθαλψη. Επιβάλλεται να εγκαταλειφτούν τα εύκολα σχήματα εξήγησης που είναι επινοήσεις του συστήματος όπως ο περίφημος «καναπές».
Ή μήπως το φοβικό σύνδρομο απέναντι στον κόσμο που σήμερα αφυπνίζεται κρύβει την πραγματική ανησυχία να φανεί η έλλειψη και η υστέρηση μιας αριστεράς που δίπλα στο τζάκι των περασμένων ονειροπολήσεων απέναντι στους πραγματικούς αγώνες και τις αναμετρήσεις επικαλείται τον… «πονοκέφαλο»;
Σεπτέμβρης 2013